წინასიტყვაობა

წინასიტყვაობა

ვფიქრობ,მართებული იქნება დასავლელ მამათა ღვაწლი დეტალურად მომოვიხილო.მართლაცდა,ეს მოვლენა ისეთივე მრავალფეროვანია,როგორც აღმოსავლურ ეკლესიაში,თუმცა გარკვეული კულტურული განსხვავებებით.ის,რომ დღეს მე ვმსჯელობ ასურელ მამათა როლსა და მნიშვნელობაზე ისეთ ქრისტიანულ ქვეყანაში,როგორიც საქართველოა,მაიძულებს გამოვყო ორი ასპექტი,,სწორედ ამ კონტექსტის გათვალისწინებით,რომელშიც ჩვენი აღმოსავლური მამებისთვის ერთდროულად საინტერესოცაა და,ცოტა არ იყოს გაუგებარიც.

რა თქმა უნდა,მამები,რაოგორც მოვლენა,დასავლეთშიც ისევე მნიშვნელოვანია,როგორც აღმოსავლეთში.ისინი ხომ უპირველესი მოწმეები არიან ეკლესიისა,როგორც ქრისტეს ცოცხალი სხეულისა,სადაც მაცხოვრის არსებობა და მოქმედება,სულიწმინდის მეშვეობით,სახით გამოვლენილმა,ბიბლიაში გადმოცემულმა,მაგრამ არა მხოლოდ ბიბლიით შემოფარგლულმა,მიგვიყვანა ტრადიციის კატეგორიამდე.ამ აზრით ტრადიცია წარმოგვიდგება,როგორც ეგზისტენციური ადგილი ,სადაც ამგვარი არსებობა ვლინდება.მისი საყრდენი წერტილი თვით ბიბლიაა,წაკითხული,გამოწვლილვით შესწავლილი,განჭვრეტილი,გონების თვალით აწონ–დაწონილი.ამ თვალსაზრისით, მამები,ყოველი ჭეშმარიტი ქრისტიანის დარად,ბიბლიის გულანთებული მკითხველები და ერთგულები არიან.მათი მედიტაციები თან სდევენ ეკლესიას და ყოველდღიურ საზრდოს წარმოადგენენ განსაკუთრებით ბერებისთვის და ყველასათვის,ვინც თავისი ნათლობის რადიკალურობას გრძნობს,როგორც უფალი იესოს დაბრუნებისათვის გამუდმებით ვედრებას.მამები ლამპრებივით გზას უნათებენ ბერებს და ბიბლიაში გადმოცემული ღვთის სიტყვას უხსნიან მათ.

მამები არიან მორწმუნენი და მცველნი ჭეშმარიტი ქრისტესმიერი გამოცდილებისა.ეს გამოცდილება შემონახული და ჩამოყალიბებულია დოგმების,ძირითადად,სულიერი ფორმულების სახით,რომლებიც,პირველ რიგში,აღუდგებიან რაციონალური აზროვნების მცდელობას განავითაროს ქრისტეს საიდუმლო,თვით ტრადიციიდან მოყოლებული,განარჩევენ იმას,რაც ამგვარ მცდელობაში შეესაბამება ეკლესიის რწმენას იმისაგან,რაც სახიფათოდ შორდება მას და საფრთხის ქვეშ აყენებს თვით რწმენის მნიშვნელოვან ნაწილს და აქედან გამომდინარე ადამიანისათვის ბოძებული ხსნის შესაძლებლობას.

ყოველივე თქმულიდან შეიძლება გვეფიქრა,რომ წმინდა მამები რაციონალური ჭვრეტის გზით ჭეშმარიტების დახვეწილი მკვლევარები იყვნენ.ბევრი მათგანის სამართლიანი იქნებოდა,რადგან ისინი ამ მხრივაც დიდი წარმატებით მოღვაწეობდნენ,რითაც სხვადასხვა კულტურები გაამდიდრეს სახარებისეული წვლილით,თვით სახარებას კი უაღრესად მრავალფეროვანი პერსპექტივა შეუქმნეს სწორედ კულტურათა მრავალფეროვნებიდან გამომდინარე შეუწყო ხელი,ანუ ღრმა რწმენამდე და ქრისტეში ცხოვრებამდე ისინი მორწმუნე ადამიანებთან მუდმივი და ინტენსიური კონტაქტისა და თავიანთი სამრევლო საქმიანობის შედეგად მოვიდნენ.ამ თვალსაზრისით მორწმუნეთ ისინი მოუწოდენდენ ღმერთის სატყვა მათი ეპოქის ისტორიული მოვლენებისათვის მიესადაგებინათ.ეს ხდებოდა ლიტურგიის დროს წარმოთქმული ქადაგებების,ანუ ჭეშმარიტი ახსნა–განმარტებების გზით,რომლებიც სწორედ მათივე ავტორიტეტის გამო შეითვისა და ჩვენს დრომდეც კი შემოინახა.

ყოველოვე აქედან გამომდინარე ,მამები არიან მიღებული და განცდილი რწმენის უპირველესი მოწმენი,რომლებიც ეკლესიამ,თავისი სულიერი ალღოს მეშვეობით წინამძღოლებად და მანათობბელ შუქურად დასახა.ამიტომაც მათი აზროვნება აბსტრაქტულ კატეგორიებში არ უნდა გამოვკეტოთ,რაც მათ მხოლოდღა სტატისტიკურ,მთლიანად წარსულიდან დაკავშირებულ მოვლენად აქცევდა.პირიქით,მამები დროში მოარული ეკლესიის ცოცხალი სინდისი არიან.

VI საუკუნის 40-იან წლებში, როცა საქართველველოს მართლმადიდებლური ეკელსიისთვის მძიმე დრო იდგა, როცა სპარსეთი ბატონობდა და ყოველმხრივ ავიწროვებდა ჩვენს სარწმუნოებას, ქართლში უფლის ნებითა და ღვთისმშობლის კურთხევით 13 ასურელი მამა მობრძანდა.ისტორიული წყაროების მიხედვით,ისინი გაცილებით მეტნი იყვნენ.

საქართველოს სამოციქულო ეკლესსის მრავალსაუკუნოვან ისტორიას მნიშვნელოვანი კვალი დააჩნია საეკლესიო მოღვაწეთა იმ ჯგუფმა, რომელიც ჩვენს ისტორიაში ასურელ მამათა სახელით არის ცნობილი. მეექვსე საუკუნეში საქართველოს სულიერი ცხოვრება გააბრწყინეს ასურეთიდან ჩამოსულმა მამებმა, წმინდა იოანე ზედაზნელმა და მისმა მოწაფეებმა. ასურელმა მამებმა დიდი წვლილი შეიტანეს ქრისტიანული რელიგიის დაცვა-განმტკიცების საქმეში. ააშენეს მრავალი მონასტერი, კავკასიის მთიანეთის წარმართ მოსახლეებში გაავრცელეს ქრისტიანობა. მათ მიერ დაარსებული სავანეები ქართული მწიგნობრობისა და განათლების ცენტრებად იქცნენ. ცნობილია რომ ასურელი მამების მოსვლამდე საქართველოში მონასტრები არ არსებობდა. მათ კი დააარსს სავანეები, რომლებიც დღესაც უდიდესი მნიშვნელობის მატარებელია მართლმდიდებელი ქართველებისთვის. წმიდა მამაბის მიერ აგებული ეკლესია- მონასტრები არა მარტო რელიგიური კუთხითაა მნიშვნელოვანი, არამედ ისტორიული და არქიტექტორული თვალსაზრისითაც, მაგრამ ქარველებისათვის მათ, მაინც ყელაზე მეტად რელიგიური დატვირთვა აქვთ. შეიძლება ითქვას, რომ ასურელმა მამებმა კიდევ ერთხელ მისცეს დასაბი საქართელოში მართლმადიდებლობის გავრცელება-განმტკიცებას. ღირსი იოანე ზედაზნელი და მისი თორმეტი მოწაფე: აბიბოს ნეკრესელი, ანტონ მარტყოფელი, დავით გარეჯელი, ზენონ იყალთოელი, თადეოზ სტეფანწმიდელი, ისე წილკნელი, იოსებ ალავერდელი, ისიდორე სამთავნელი, მიქაელ ულუმბოელი, პიროს ბრეთელი, სტეფანე ხირსელი და შიო მღვიმელი იყვნენ ასურელი მოღვაწეები, რომლებმაც საქართველოში სამონასტრო ცხოვრება ააღორძინეს და დაამკვიდრეს.

დიდი იყო ასურელი მამების მოღვაწეობა სოციალურ-ეკონომიური შედეგიც. მათ მიერ დაარსებულმა სამონასტრო ცენტრებმა ხელი შეუწყვეს უდაბურ-უკაცრიელი ადგილების სამეურნეო ათვისებას. ამავე დროს ეს სავანეები ქართული მწიგნობრობისა და განათლების ცენტრებად იქცნენ. ასურელი მამების მრწამსი კი, რომელსაც უკიდურესად ასკეტიზმი ახასიათებდა, საქართველოში გავრცელდა და ასურელი მამებთა ინდივიდუალურ თვისებად დარჩა. ქართული ასკეტიზმი შედარებით ზომიერი იყო და უფრო ბერძნულს წააგავდა.